مقالات روانشناسی
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
Schizotypal personality disorder
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال (STPD) که نشانه‌ها و علائم آن شباهت بسیاری به مبتلایان اسکیزوفرنی دارند. در واقع اسکیزوتایپال بیانگر شکل نهفته اسکیزوفرنی است و در سابقه خانوادگی این افراد به وضوح اختلال اسکیزوفرنی دیده میشود. شخصیت اسکیزوتایپال نیز مانند بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است از احساسات خود باخبر نباشد؛ اما به کشف احساسات دیگران به‌ویژه حالات عاطفی منفی مثل خشم، بسیار حساس است. آنها افکاری خرافی دارند یا مدعی غیب بینی و داشتن سایر قدرت‌های فکری ویژه هستند.
باویژگی‌هایی همچون بدگمانی، ترس اجتماعی، علاقه به انزوای اجتماعی، تفکر جادویی، عقاید منحصر به فرد، خطاهای ادراکی و مسخ واقعیت مشخص میشود. این اختلال شخصیت می‌تواند به بنیادگرایی مذهبی نیز منتهی شود که شخص درگیر احساسات و نقش پیامبرگونه میشود و خود را دارای قدرت ویژه‌ای می‌بیند.
افراد مبتلا به این اختلال شخصیت احساسات، رفتار و گفتاری غیرعادی دارند، معمولاً روابط ضعیفی با دیگران دارند و به غیر افراد خانواده دوست نزدیکی با کسی ندارند. از طرفی بی‌نظمی‌های رفتاری در آنها بسیار به چشم می‌خورد.
آنها دارای افکاری عجیب و غریب و درکی متفاوت از محیط خود هستند و دوستانی خیالی دارند. در شخصیت اسکیزوتایپال تفکر و نحوه ارتباط برقرار کردن مختل شده است. بیماران اسکیزوتایپال اگرچه اختلال فکری واضحی ندارند، اما تکلمشان متمایز یا ویژه است و اغلب معنایش را فقط خودشان می‌فهمند.
این افراد معمولاً خرافاتی هستند، عقاید عجیبی راجع به وقایع و دل مشغولی‌های متفاوت با خرده‌فرهنگ خود دارند، اشتباهی وقایع را تفسیر میکنند و حتی معنای شخصی به اتفاقات میدهند. آنها باور دارند دارای نیرویی جادویی و ماورایی هستند، به‌عنوان‌مثال خود را دارای حس ششم، قدرت کنترل ذهن و … می‌دانند و تصور میکنند دیگران قدرت و اراده‌ای در برابر خواسته آنها ندارند.
به دلیل چنین تفکراتی احتمال اینکه جذب گروهای جادوگری، طالع‌بینی و یا فرقه‌های مذهبی خاصی شوند زیاد است. در گفت‌وگو با آنها صحبت‌های عجیب‌وغریبی میکنند ولی گفته‌هایشان با اینکه غیرمنطقی است ولی قابل‌فهم است.
تصور کنید که فردی خودش را دلیل سیل و زلزله و دیگر حوادث بداند. به‌عنوان‌مثال مرگ یک چهره مشهور را این‌طور تفسیر کند «او مُرد چون من به عکس او نگاه کردم» یا «در فلان شهر زلزله آمد زیرا من خواستم به آن شهر سفر کنم.»، این افراد هر رویداد را به خود ربط میدهند.
شروع این اختلال معمولاً در اویل نوجوانی یا اویل بزرگ‌سالی است و افراد مبتلا به این اختلال معمولاً برای درمان مسائلی مانند افسردگی، اضطراب و یا دیگر مشکلات خلقی اقدام میکنند نه درمان رفتارهای خاص اختلال اسکیزوتایپال.
در اختلال شخصیت اسکیزوتایپی، تفکر و نحوه ارتباط برقرار کردن، مختل شده‌است. بیماران اسکیزوتایپی گرچه اختلال فکر واضحی ندارند، اما تکلمشان متمایز یا ویژه است، ممکن است معنایش را فقط خودشان بفهمند، و اغلب نیازمند تفسیر است. بیماران مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی نیز مثل بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است از احساسات خود باخبر نباشند؛ اما به کشف احساسات دیگران به ویژه حالات عاطفی منفی مثل خشم، بسیار حساس‌اند. آنها ممکن است افکاری خرافی داشته باشند یا مدعی غیب بینی و داشتن سایر قدرت‌های فکری و بصیرت‌های ویژه باشند. جهان درونی آنها ممکن است پر از ترس‌ها و تخیلات کودکانه و نیز رابطه با افرادی خیالی و تصوری باشد که آنها را به وضوح می‌بینند. ممکن است اعتراف کنند که خطای ادراک یا درشت بینی (ماکروپسی) دارند و افراد را مثل آدم‌های چوبی یا چیزی شبیه آن می‌بیند.
آنها روابط بین فردی مخدوشی دارند و ممکن است اعمال نامناسبی از آنها سر بزند. در نتیجه، آدم‌هایی منزوی اند و دوستی ندارند یا بسیار کم دارند. این گونه بیماران ممکن است برخی از خصایص اختلال شخصیت مرزی را هم از خود نشان دهند و در واقع میشود این دو تشخیص را هم‌زمان نیز در کسی مطرح کرد. بیماران دچار اختلال شخصیت اسکیزوتایپی اگر تحت فشار روانی واقع شوند، ممکن است از حال عادی خارج شوند و علایم روان‌پریشی پیدا کنند، اما مدت این علایم معمولاً کوتاه است. در حالات شدید، بی لذتی و افسردگی شدید هم ممکن است وجود داشته باشد.
سبک های شخصیتی همواره بر روی یک طیف و پیوستار میباشد که چنانچه از 0 تا 50 درصد باشد ، سبک شخصیتی محسوب میشوند ولی اگر بین 50 تا 100 درصد باشد وارد اختلال شده و اختلال شخصیتی به حساب می آید.
سبک شخصیت اسکیزوتایپال چیست؟
*تمایل به زندانی شدن و ماندن در احساسات و باورهای خود دارند.
*مشاهده تیزبینانه دیگران و به ویژه حساس بودن به اینکه دیگران چگونه به آنها واکنش نشان می دهند.
* تمایل به متوسل شدن به تفکر انتزاعی و گمانه زنی.
*دریافت کننده و علاقه مند بودن به چیزهای اسرارآمیزی با موضوع های فراحسی و فوق طبیعی
*تمایل به بی تفاوت بودن، به گردهمایی‌های اجتماعی و داشتن سبک زندگی جالب و غیر معمول
*معمولاً خود پیرو و مستقل بوده و نیاز به روابط نزدیک کمی دارند.
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال چیست؟
*اندیشه های ارجاعی با سوءظن با اندیشه پردازی پارانویایی، عواطف نامناسب یا بازداری شده دارند.
*اضطراب اجتماعی بیش از حد مثلا ناراحتی فوق‌العاده در موقعیت های اجتماعی شامل افراد ناشناس دارند.
*باورهای ناجوریا اندیشه های جادویی که بر رفتار نفوذ دارند و ناهمخوان با خرده فرهنگ و با هنجار ها هستند. مثلاً
*خرافاتی بودن ، باور به غیب بینی، تله پاتی یا حس ششم یا دیگران می توانند احساس مرا احساس کنند.
*تجربه های ادراکی غیر معمول ، مثلاً احساس می کردم که انگار مادرم مرحومم در اتاق با من است.
*رفتار با ظاهر ناجور یا نامتعارف مثلا ژولیده و شلخته ، شیوه های غیر معمول ، حرف زدن با خود با گفتار ناجور
*شل کردن پیوند ها یا بدون انسجام ، پرت و پلا، مبهم، یا به شکل نامناسبی انتزاعی.
*بدون دوست نزدیک یا همراز یا فقط یکی غیر از خویشاوندان درجه اول.
سبک شناختی شخصیت اسکیزوتایپال :
*افراد اسکیزوتایپال درونگرا هستند و رفتار عجیب غریبی دارند.
* آنها سردی عاطفی دارند و برون‌ریزی احساسی ندارند.
*بسیار خیلی اهل خرافه و ماورا طبیعی افراطی هستند و اعتقاد به نشانه ها و جادو ها دارند.
*وقتی تیپ هست به زندگی خیلی آسیب نمی زند ولی در اختلال مشکلات بسیار عدیده‌ای دارند
*تفکر عجیب و غریب و خیلی از این شاخه به آن شاخه می روند .
*شفاف حرف نمیزند و هیجانات و احساسات شان را نشان نمیدهند.
*محبت زبانی بلد نیستند و ناراحتی خود را نیز نمیتوانند ابراز کنند ودر ابراز هیجانات مثبت و منفی ضعیف عمل می کنند.
*رفتار ظاهری و عادی آنها نسبت به دیگران مثل آدم های هنرمند ، ژولیده ، شلخته و لباس های گشاد و بلند می پوشند.
*ابراز احساس بلد نیستند دائماً فال می گیرند اهل جادو هستند .
*وقتی عاشق می شوند چیزی نمی گویند چون فکر می کنند که حرف زدن فایده ندارد.
*آنها حق شان را نمی توانند بگیرند و ابراز سالم خشم را بلد نیستند پس در رابطه های عاطفی و عشقی مشکل دارد.
*چرا که تصور می کنند خود طرف باید متوجه بشود و ذهن خوانی همیشه رابطه را خراب میکند.
*در همه کارها دنبال نشانه هستند و در معنویت یکسری مراسم و مناسک خاص اجرا میکنند خیلی از این افراد معتاد میشوند.
*صدای سر این افراد بخواب و به رویا پناه ببر چون رویا قشنگ تر است و صمیمی نشو.
سبک رفتاری شخصیت اسکیزوتایپال:
از نظر رفتاری اسکیزوفرنی گونه ها به لحاظ کارکرد های نامتعارف ، با اوضاع و احوال عجیب و غریب شناخته می شود . لحن گفتار آنان به طرز خاصی ویژه است هرچند بی انسجام نیست . از لحاظ شغلی ، بی کفایت هستند و پس از مدت کوتاهی یا کار را رها میکنند و یا اخراج می شوند. در مجموع آنها سرگردان هستند از این شغل به آن شغل و از این شهر به آن شهر جابجا می شوند. از مسئولیت های مداوم گریزان هستند و در این فرآیند تماس با حس شایستگی اجتماعی را از دست میدهند.
سبک میان فردی شخصیت اسکیزوتایپال:
از نظر روابط میان فردی آنها تنها هستند. بدون دوست یا دوستان بسیار معدودی دارند . فعالیت های تک نفره و انزوای اجتماعی آنها ممکن است نتیجه اضطراب شدید اجتماعی باشد که به شکل اصطراب و دلواپسی ابراز می شود.
این نگرانی ها با آشنایی از بین نمی رود و با ویژگی های پارانوئیدی به شکل اضطراب و دلواپسی ابراز می شود . این نگرانی با ویژگی‌های پارانوئیدی به جای خود ارزیابی منفی همراه است .اگر ازدواج کرده باشند سبک سطحی و پیرامونی ارتباط برقرار کردن اغلب منجر به جدایی و طلاق در زمان نسبتا کوتاه میشود. زندگی آنها حاشیه‌ای است و گرایش به مشاغلی دارند که پایین تر از ظرفیت آن هاست و مستلزم تعامل کمی با دیگران است.
سبک عاطفی شخصیت اسکیزوتایپال:
سبک عاطفی آنها به صورت سرد ، کناره گیر ، بی هیجان و عاطفه مقید و محدود شده توصیف می شود. اسکیزوفرنی گونه ها ممکن است افراد جدی بوده و احتمالا به خاطر سوءظن و بی اعتمادی نسبت به همه به سختی وارد مکالمه با دیگران می شوند. به علاوه آنها به خوار شماری های واقعی یا خیالی بیش از حد حساس اند.
سبک دلبستگی شخصیت اسکیزوتایپال:
افرادی که دیدگاه آنها نسبت به دیگران منفی و نسبت به خودشان بین مثبت و منفی در نوسان است ، ترکیبی از سبک دلبستگی هراسان - طرد شونده را به نمایش میگذارند. آنها تمایل دارند خودشان را خاص و ذی حق ببینند . در عین حال ذهنشان پر از نیاز به دیگرانی که ممکن است به طور بالقوه برای آنها آسیب زننده باشند. این سبک دلبستگی هراسان - طرد کننده در افراد دارای اختلال شخصیت اسکیزوفرنی گونه ها کاملاً رایج است . اما به اعتقاد صاحب نظران مهم ترین و مطلوب ترین معیار برای شناختن اختلال شخصیتی اسکیزوفرنی گونه ها این است که : گفتار و تفکر ناجور، رفتار یا وضع ظاهری که ناجور ، کناره گیر یا ویژه است.
مطالب مهم درباره افراد اسکیزوتایپال که شما باید بدانید:
