مقالات روانشناسی
اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک
اختلال شخصیت نمایشی
Histrionic personality disorder (HPD)
آیا تا به حال با افرادی برخورد داشته‌اید که احساس کنید در حال نقش بازی کردن و خودنمایی هستند؟ دوست دارند در مرکز توجه باشند و حاضر هستند تا به هر قیمتی به این هدف برسند؟ خود را به شکل‌های عجیب و غریب آراسته میکنند یا دوست دارند با بقیه متفاوت باشند، لحن صدای خود را هنگام صحبت، به خصوص با جنس مخالف عوض کرده و رفتاری مصنوعی و دور از شخصیت اصلی‌‌شان نشان دهند؟
اختلال شخصیت نمایشی بخشی از یک اختلال روانی گسترده‌تر بوده که به عنوان «مانیا»، «شیدایی» و غیره در اختلال شخصیت دوقطبی نیز شناخته میشود. این اختلال به بیماری روانی «خوشه B» یا «اختلال دراما» نیز مشهور بوده و در زنان و مردان به گونه‌ای متفاوت خود را نشان می‌دهد. جالب است بدانید اغلب، زنان به این اختلال روانی دچار می‌شوند که نشانه‌های اولیه خود را در دوران بلوغ و رشد نشان می‌دهد، با مرور زمان و در صورت عدم رسیدگی به موقع می‌تواند شدت یافته و به نوعی وسواس فکری-عملی اجباری تبدیل شده و روح شخص را به شدت مورد آسیب قرار دهد.مردان مبتلا به این اختلال روانی نیز سعی میکنند اعتماد به نفس خود را به هر روشی به دیگران ثابت کرده و نسبت به بقیه برتری داشته باشند. آنها معمولاً آگاهانه و در راستای جلب توجه دیگران ظاهر و پوشش خود را تغییر داده تا به چشم بیایند و به این ترتیب توجه سایرین را جلب کنند.این افراد بسیار حساس بوده و از درون احساساتی شدید و ناپایدار دارند و اگر مورد تایید دیگران قرار نگیرند به شدت افسرده خواهند شد. آنها ارزش خود را در تایید دیگران می‌دانند، که می‌تواند ریشه در مشکلات کودکی داشته باشد .
در برخی مواقع ممکن است فرد هیستریونیک، همزمان به سایر اختلالات شخصیت نیز مبتلا باشد. در این زمینه باید خاطر نشان نمود که فرد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی، از وجود خود یک تصویر تحریف شده و ناپایدار، به انضمام احساسات شدید تصور می کند. بر این اساس، خودباوری در این افراد نشأت گرفته از توجه دیگران معنا و مفهوم خود را پیدا می کند. فرد هیستریونیک، برای بودن در کانون توجهات دیگران، رفتارهای نامناسب و در اغلب مواقع نمایشی از خود بروز می دهد.
از سوی دیگر، شخصیت نمایشی، در ابراز و بیان هیجانات خود بسیار اغراق آمیز عمل می نماید. بر این اساس، افراد دارای اختلال شخصیت نمایشی، با مشاهده یک فیلم غمگین، به طرز غیر قابل کنترل و غیر قابل باوری شروع به گریه زاری می کنند.
این موارد و سایر نمونه‌های مشابه همگی از جمله نشانه‌های افراد مبتلا به «اختلال شخصیت نمایشی» یا «هیستریونیک» است که شباهت‌های بسیار زیادی با اختلال روانی نارسیسیسم یا خودشیفتگی دارد.
به طور کلی، اختلال شخصیت نمایشی به امور با دید سفید و سیاه می نگرد. شخصیت نمایشی، از گفتاری مبالغه آمیز، خالی از جزئیات و مبهم برخوردار می باشد. شخص هیستریونیک، با استفاده از حربه هایی نظیر شکایت کردن، اغواگری، جذابیت و گیرایی و بحران های هیجانی، درصدد فریب دیگران بر می آید. ناگفته نماند که بی ثباتی و ناپایداری در روابط، از ویژگی های شاخص شخصیت نمایشی محسوب می گردد.
جلب توجه و مورد توجه دیگران قرار گرفتن، عزت نفس این دسته از افراد را متبلور می سازد. این قبیل افراد از رفتارهایی تکانه ایی، مبتنی بر هوش هیجانی برخوردار بوده که در پرتو همین رفتارها، تمایلات، خواسته ها و زندگی خود را در قالب نمایش به تصویر می کشند. بر همین اساس، برای مورد توجه قرار گرفتن رفتارهای افراد دارای اختلال شخصیت نمایشی، باید نمایش های خود را با چاشنی جذابیت و گیرایی عرضه نمایند. این افراد برای جلب توجه و در نگاه دیگران بودن، از هیچ کوشش و تلاشی دریغ نمی کند. چنانچه علی رغم سعی و کوشش به خرج داده، این امر میسر نگردید، دنیا برای فرد دارای اختلال شخصیت نمایشی تیره و تار می گردد.در این شرایط، دلشوره و استرس و آشفتگی در وجود این افراد غلیان پیدا می کند. همچنین در این وضعیت، شخصیت هیستریونیک، نه تنها عنان کنترل خود را از کف می دهد، بلکه عصبانیت و خشم سرتاسر وجودش را به تسخیر در می آورد. لازم به ذکر است که واژه هیستریونیک، در معنای نمایشی تعبیر می شود.
ویژگی های سبک شخصیت نمایشی :
* از تحسین و تمجید لذت می برند.
* مطبوع و دلربا و در رفتار و ظاهر خود اغواگری مناسبی نشان می دهد.
* به ظاهر و آراستگی خود توجه دارد و از لباس ، مد و شیک بودن لذت می برد.
* سرزنده و شادی دوست است . اغلب تکانشی است اما می‌تواند کامروایی را به تاخیر بیندازد.
* از مرکز توجه بودن لذت می برد و وقتی همه نگاه‌ها متوجه اوست می تواند سرشوق بیاید.
* احساس گرا ،از نظر هیجانی نمایشی،از نظر جسمی پر محبت است واکنش نشان دادن او هیجانی ولی مناسب است.
* سبک گفتاری به کار میبرد که به طور مناسبی جامع و دقیق است.
ویژگی های اختلال شخصیت نمایشی :
این افراد اغلب در مهارت‌های اجتماعی بسیار حرفه‌ای بوده و می‌توانند از آن برای هدایت افکار سایرین استفاده کنند. امروزه هر کدام از ما حداقل یک مرتبه با فردی دچار این اختلال، که نشانه‌های ذیل را دارد روبه‌رو شده‌ایم (بسیاری از نمونه‌های آنها را در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام دیده‌ایم):
* افرادی که در صورت عدم توجه دیگران ناراحت و افسرده هستند.
* معمولاً با خنده‌ها یا صدای نامتعارف سعی در جلب توجه دیگران دارند.
* از رفتارها و لباس‌های تحریک آمیز برای جلب توجه دیگران استفاده میکنند.
* به سرعت دچار تغییر احساسات می‌شوند.
* می‌توانند برای هفته‌ها افسرده و غمگین بوده و ناگهان شاد و پر انگیزه باشند.
* رفتارشان شبیه به بازیگران تئاتر بوده و در همه‌چیز از صحبت‌های صمیمی تا نشان دادن احساسات خود اغراق میکنند.
* بیش از حد به ظاهر خود حساس هستند تا جایی که نسبت به کامل و زیبا بودن آن وسواس فکری پیدا کرده اند.
* به عمل‌های جراحی متعدد یا آرایش‌های سنگین روی می‌آورند.
* نسبت به انتقاد بسیار حساس بوده و به راحتی گول می‌خورند.
* بسیار از محیط و دیگران تاثیر پذیر بوده و شخصیتی مستقل ندارند.
* رفتارهای عجولانه، عدم تفکر پیش از انجام کار، عدم تحمل روزمرگی یا سرخوردگی دارند.
* پرش فکری و عملی و از کاری به کار دیگر و نیمه رها کردن تمام برنامه‌های خود
* در حفظ روابط خود توانایی نداشته و اغلب شخصیتی دروغین و پوچ دارند.
جالب است بدانید امروزه با افزایش استفاده کاربران از شبکه‌های مجازی، میزان ابتلا به این اختلال در افراد افزایش یافته است. به همین دلیل بسیار اهمیت دارد والدین از همان ابتدا، نسبت به آموزش استفاده صحیح از این شبکه‌ها و افزایش سطح آگاهی کودکان و نوجوانان خود اقدام کنند.
سبک رفتاری:
سبک رفتاری این افراد با جذابیت نمایشی بودن و ابراز کنندگی مشخص میشود ضمن اینکه در عین حال پرتوقع ، خودپسند و بی ملاحظه هستند. توجه طلبی دائمی ، عدم ثبات خلق ، بالهوسی و سطحی بودن نیز از مشخصه های رفتاری اختلال شخصیت هیستریایی هستند.
سبک میان فردی:
از نظر روابط میان فردی این افراد در اطوارهای خود نمایشی و عشوه گر هستند . توجه طلبی و دغل کاری در آنها بارز و برجسته است .آنها همانند افرادی دارای اختلال شخصیت خودشیفته در هم حسی نقص نشان میدهند.
سبک شناختی:
سبک شناختی و تفکر این تیپ شخصیتی را میتوان با تکانشی و موضوعی بودن به جای تحلیلی بودن ، دقیق بودن و ناوابسته به زمینه بودن مشخص کرد. تمایل آنها به این است که غیر تحلیلی ، مبهم و وابسته به زمینه باشند. آنها شدیداً تغییر پذیر و به شدت بر حدس و گمان و شهود اتکا میکنند. آنها از آگاه شدن از وابستگی پنهانی خود و دیگر خودشناسی ها اجتناب می کنند و با توجه به نیاز شدید شان به تایید دیگران تمایل دارند که دیگر پیرو باشند. بنابراین آنها به آسانی می توانند خود واقعی یا درونی خود را از خود بیرونی یا آشکار خود جدا و تفکیک کنند.
سبک عاطفی:
سبک هیجانی و احساساتی این افراد به وسیله نمایش های هیجانی مبالغه آمیز و خود نمایانه از جمله طغیان های غیر منطقی و قشقرق راه انداختن ها مشخص میشود. گرچه آنها به طور مداوم در طلب اطمینان از دوست داشته شدن به وسیله دیگران هستند پاسخ آنها گرمی و مطبوعیتی سطحی دارد. و بالاخره اینکه آنها به شکل عجیبی نسبت به طرد شدن حساس هستند.
سبک دلبستگی:
دل مشغولی بعد دلبستگی در افراد دارای اختلال شخصیت هیستریایی به وسیله احساس بی ارزش بودن خود و ارزشیابی مثبت از دیگران مشخص میشود. این افرد تمایل دارند که در خودشناسی تا حدودی دیگر پیرو باشند . سبک دلبستگی دل مشغولی در افراد دارای اختلال شخصیت هیستریایی کاملا رواج دارد. اما مهمترین معیاری که صاحب نظران برای شناخت اختلال شخصیت هیستریایی مطلوب می‌دانند این است:
ناراحت بودن در موقعیت هایی که او محور و مرکز توجه نباشد.
عوارض ابتلا به اختلال شخصیت نمایشی :
بهتر است بدانید این اختلال روانی در صورت عدم رسیدگی و توجه در همان سال‌های اولیه و دیدن نشانه‌ها، می‌تواند منجر به مشکلاتی بزرگ و ابتلا به سایر بیماری‌های روانی و در مواردی حتی خودکشی شود. از جمله مهمترین عوارض ابتلا به این اختلال عبارتند از:
• افسردگی شدید
• اختلال در روابط جنسی، عاطفی و زناشویی
• عدم توانایی در انجام کارهای روتین روزانه و زندگی عادی
• اختلال در روابط اجتماعی و شغلی
• احساسات شدید در مقابل ترس از آینده، مانند شکست خوردن
این اختلال به خصوص در زوج‌های جوان، می‌تواند به طلاق یا حتی انتقال اختلال به کودک شود، بنابراین با دیدن اولین نشانه‌ها در عزیز خود به مشاوره مراجعه کرده تا بتواند بیماری خود را کنترل کند.
مطالب مهم درباره افرادنمایشی که شما باید بدانید:
