از نظر روانشناسی، طرحواره آسیب پذیری به مفهومی از میزان حساسیت و آسیب‌پذیری فرد در مواجهه با موقعیت‌ها، تجربیات، یا رویدادهای مختلف است. این مفهوم بیانگر نحوه واکنش فرد به فشارها، تنش‌ها و موقعیت‌های استرس‌زا است و نشان‌دهنده نیاز به پذیرش و مدیریت احساسات منفی، مواجهه با چالش‌ها و تغییرات، و تسلیم به واقعیت‌های زندگی است.
طرحواره آسیب پذیری در روانشناسی می‌تواند به عوامل مختلفی بازگردد، از جمله:
تجربه‌های گذشته: تجربیات گذشته فرد می‌تواند نقش مهمی در شکل‌گیری طرحواره آسیب پذیری او داشته باشد. مثلاً، تجربیات منفی یا آسیب‌های قبلی می‌توانند باعث افزایش حساسیت و آسیب‌پذیری بیشتر شوند. ویژگی‌های شخصیتی: برخی ویژگی‌های شخصیتی مانند اعتماد به نفس، انعطاف‌پذیری، و کنترل احساسات می‌توانند تأثیرگذار بر طرحواره آسیب پذیری باشند. به عنوان مثال، افراد با اعتماد به نفس کمتر ممکن است در مواجهه با چالش‌ها و تنش‌ها به آسیب‌پذیری بیشتری دچار شوند. محیط اجتماعی: عوامل مختلفی مانند پشتیبانی اجتماعی، فشارهای اجتماعی، و روابط انسانی می‌توانند بر طرحواره آسیب پذیری تأثیرگذار باشند. به عنوان مثال، حمایت اجتماعی می‌تواند از فرد در مقابل استرس‌ها و چالش‌های زندگی محافظت کند و میزان آسیب‌پذیری او را کاهش دهد. مسائل هویتی و ارزشی: ارزش‌ها، باورها، و هویت فرد نیز می‌توانند بر طرحواره آسیب پذیری او تأثیرگذار باشند. به عنوان مثال، افرادی که هویت و ارزش‌های قوی دارند ممکن است در مواجهه با چالش‌ها و تنش‌ها به آسیب‌پذیری کمتری دچار شوند. با توجه به این عوامل، می‌توان فهمید که طرحواره آسیب پذیری چگونه تأثیرات عمیقی بر رفتار، احساسات، و تجربیات فرد دارد و چگونه می‌توان با شناخت آن، بهبود روانی فرد را پیشبرد.
نظر خود را ثبت کنید